Toen bezieler Steven Wilson in 2010 de pauze knop bij Porcupine Tree indrukte was de groep vooral bekend bij een hondstrouwe aanhang, een bont allegaartje connoisseurs die zowel Radiohead als Pink Floyd tot hun favorieten rekenden maar ook de neus niet ophaalden voor wat additieven uit de metal. Een spreidstand die Porcupine Tree overigens snel maar te kortzichtig het brandmerk van “progressieve rockgroep” opleverde. Wellicht dat Steven Wilson net daarom in de jaren na Porcupine Tree een uitdagend solopad uitzette waarin hij alsmaar meer de confrontatie met het behoudsgezinde deel van zijn aanhang opzocht. Om maar te zeggen: we kennen fans waarbij in hun aanwezigheid, voor de rust en de vrede, best de albumtitel van zijn laatste solo-worp niet wordt uitgesproken. Des te verrassender was aldus de aankondiging vorig jaar dat het oude vlaggenschip terug nieuw leven zou worden ingeblazen en de herenigde groep in 12 Europese arena’s zou passeren. Een momentum dat we voor geen energiecheque wouden missen.
“Niet slecht toch voor een band die nooit te horen is op de
radio en (bijgevolg) ook geen hits heeft op zijn palmares?” dachten we bij het
binnenwandelen van beide grote zalen. Wat echter wel op dat palmares staat zijn
enkele platen die, (alweer) vooral in selecte kringen, worden beschouwd als
meesterwerken. Zowel in Oberhausen als Amsterdam waren songs uit ‘In absentia’
(’02) en ‘Fear of a blank planet’ (’07) dan ook ruim vertegenwoordigd naast
alle songs uit ‘Closure/Continuation’ (‘C/C’), de nieuwe plaat die dit jaar het
tastbare bewijs afleverde van de hernieuwde samenwerking tussen Steven Wilson,
drummer Gavin Harrison (ook bekend van King Crimson en The Pineapple Thief) en toetsenist Richard Barbieri (ex-Japan). Van bassist Colin Edwin
die de groep destijds vervolledigde vernam niemand nog iets dus trok het
drietal de Amerikaan Nate Navarro aan. Het podium werd vervolledigd door 2e
gitarist Randy McStine die de open gekomen vacature van John Wesley invulde.
Met intrigerende beelden op een podiumbreed scherm achteraan
het podium, eerder sobere belichting en een hoogwaardige klank was ‘Blackest
eyes’ een binnenkomer van formaat en dat was slechts het begin van een concert
dat ruim twee en een half uur in beslag zou nemen. Nieuwelingen ‘Harridan’, het
mooie ‘Of the new day’ en ‘Rats return’ legden er ook live nog eens de nadruk op dat de
groep voor deze reünie niet zomaar wat ideeën bij elkaar had geklutst maar wel
degelijk op zoek is gegaan naar songs die zich artistiek konden meten met het
rijke maar voor velen onontgonnen verleden van de groep. En die concurrentie is
niet min zo bleek uit de selectie die Wilson en co voor het eerste deel – er
was een pauze - opdiepten uit hun oeuvre. “Old is better” grijnsde Wilson bij
de aankondiging ervan naar de zaal die eerder een snel opklimmende
leeftijdscurve vertoonde. ‘Even-less’, ‘Drown with me’ maar zeker ‘The Sound of
Muzak’ zijn allemaal nummers die het verdienen om over generaties heen te
worden getild en ten bewijze daarvan in beide concerten erg goed werden
onthaald. Voor die laatste, 21 jaar oud by
the way, wou Wilson bij zijn bandmaats nog eens openlijk zijn visionaire
gelijk halen want als één van de meer lichtvoetige nummers van Porcupine Tree
gaat het ironisch genoeg over muziek dat in deze moderne tijden méér product
dan kunst is geworden. Het is dan maar te hopen dat ‘Dignity’ (hoogtepunt ook
uit ‘C/C’) als dat laatste wordt beschouwd, te meer ook omdat het met beelden van
daklozen in beide concerten niet zomaar mikte op louter muzikaal vermaak. Leuk
was dan weer de anekdote dat Wilson daags voor Oberhausen in Stuttgart had
gevraagd wie er in ’99 bij was toen ze daar in een kleine zaal speelden. Opvallend
veel staken enthousiast de hand op maar lieten die even snel weer zakken toen Wilson
er droogweg aan toevoegde dat er slechts 14 toeschouwers opdaagden.
Deel 2 opende zelfs nog straffer dan deel 1 met ‘Fear of a
blank planet’, het titelnummer van – jawel! - dat meesterwerk waar ook u (die
de groep niet kent) dringend eens moet naar luisteren en waarvan ook nog ‘Sentimental’,
‘Anesthetize’ en ‘Sleep together’ volgden. De beelden van jongeren die het
slechte pad op gaan (You don't try to be liked/You don’t mind/You feel no sun/You
steal a gun/To kill time) deden wellicht meerdere ouders in de zaal naar de gsm
grijpen om een controlerend berichtje te sturen naar de kroost die thuis was
achter gebleven. ‘Anesthetize’ nam overigens 18 volle minuten in beslag en
verkende op meesterlijke wijze diverse muzikale invalshoeken. “Save the
headbanging for the middle bit” was het plagerige advies dat Wilson de zaal
meegaf lang voordat die bewuste passage het concert naar een huiveringwekkend maar imposant hoogtepunt leidde.
Met 20 songs in Oberhausen en ééntje meer in Amsterdam
drukte Wilson ook de hoop uit dat iedereen zich een beetje kon vinden in de keuzes
die de groep had gemaakt voor deze tour. Ook al kon bevestiging worden afgeleid
uit het applaus dat er op volgde, een beetje discussie zal nooit ver weg
geweest zijn onder alle Porcupine Tree adepten in de zaal. Zaten er veel te
wachten op ‘Buying new soul’ of ‘I drive the hearse’? Wij durven daar wel aan twijfelen omdat
er nu eenmaal (veel) betere alternatieven voor zijn, evenmin als dat alle songs
(‘Walk the plank’, ‘Chimera’s wreck’) uit het laatste album zo nodig dienden te
worden opgenomen in het concert. Maar laat op dit punt in ons verslag zeker geen
misverstand ontstaan: geen enkele van de genoemde nummers stelde wezenlijk
teleur.
In Amsterdam rolden camera’s het ganse concert mee. Het doel
ervan werd niet onthuld maar we nemen aan dat deze glorieuze terugkeer op het
hoogste schavot misschien voor eeuwig zal willen vastgelegd worden. Eigenlijk was
Porcupine Tree, lang voor ze de grote zalen zouden ingaan, al klaar voor deze
stap, alleen het publiek ontbrak. Die hebben in die 12 jaar stilte duidelijk met
terugwerkende kracht de groep ontdekt en bezorgen Porcupine Tree eindelijk de
status waar ze al lang aanspraak op konden maken. Muzikale gerechtigheid is aldus
geschiedt en wij waren daar niet 1, maar 2 keer op overtuigende wijze getuige
van. Nu U nog.
No comments:
Post a Comment